Aleksandra Adamczyk
Prawa
i obowiązki mediów
Jedną z
charakterystycznych cech Obserwatorów jest chęć pogłębiania
wiedzy, dlatego
nadszedł najlepszy moment na zapoznanie się z odrobiną podstawowych
informacji
z zakresu praw i obowiązków mediów w Polsce. Aby
zrozumieć świat mediów, jako
jego odbiorcy lub współtwórcy musimy poznać
narzędzia i środki, którymi
posługują się media, realizując swoje cele. Na dobry początek należy
określić
jakie są zadania mediów i dziennikarzy. Przede wszystkim są
to:
- dostarczanie
społeczeństwu rzetelnych
informacji,
- zapewnianie
jawności życia publicznego,
- urzeczywistnianie
kontroli i krytyki społecznej
(można powiedzieć, że media stanowią reprezentację społeczeństwa w
życiu
publicznym).
Media
w celu realizacji w/w zadań mają
zagwarantowane pewne prawa i wolności. Podstawowym prawem
mediów jest szeroko
rozumiana wolność słowa, czyli wolność wypowiedzi, myśli, prezentacji
swoich
poglądów, itp. Dotyczy ona wszystkich typów
informacji, nie tylko przychylnych
czy neutralnych. Z wolnością wypowiedzi ściśle wiąże się prawo do
krytyki.
Krytyka jest subiektywną oceną dziennikarza danej sytuacji i stanowi
niezwykle
istotne narzędzie mediów, ponieważ wpływa na świadomość i
wiedzę odbiorców,
pobudzając ich do działania (np. uczestnictwa w wyborach, wydarzeniach
artystycznych). Urzeczywistnia ona udział obywateli w funkcjonowaniu
państwa.
Krytyka może przyjmować różne formy – od
jednostronnej wypowiedzi dziennikarza
na dany temat, przez konfrontację i dyskusję z jej adresatem, do
interwencji w
opisaną sytuację. Co więcej, krytyka staje się jeszcze istotniejsza,
biorąc pod
uwagę, że nikt nie ma prawa jej utrudniać ani tłumić pod groźbą kary
grzywny
lub pozbawienia wolności (art. 6.4 ustawa o Prawie Prasowym z dn. 26
stycznia
1984 r.). Nie jest ona jednak nieograniczona. Dziennikarz, korzystając
z
krytyki, nie może kierować się nieszlachetnymi, osobistymi pobudkami
(np.
chęcią poniżenia i obrażenia kogoś) i tym samym używać obraźliwych
określeń.
Ustawa o Prawie Prasowym (dn. 26 stycznia 1984r.) gwarantuje mediom
również
prawo do informacji. Jak już wspomniałam głównym zadaniem
mediów jest ich
dostarczanie, dlatego też nie mogą być one ograniczane w dostępie do
źródeł
wiadomości dotyczących życia publicznego. Zobowiązane do ich udzielania
są wszelkie
instytucje państwowe oraz niepaństwowe, niedziałające dla zysku.
Jedynym
wyjątkiem, który zwalnia instytucje z tego obowiązku jest
ochrona tajemnicy
państwowej.